De wet DBA staat voor Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie. Deze wet is belangrijk voor iedereen die als zelfstandige werkt of met zelfstandigen samenwerkt. Het doel van de wet is om te bepalen of iemand echt een ondernemer is of eigenlijk in loondienst werkt (en dus een schijnzelfstandige is). Dit is belangrijk omdat er verschillende regels gelden voor ondernemers en werknemers. De wet DBA zorgt ervoor dat opdrachtgevers en opdrachtnemers goede afspraken maken over hun samenwerking. Als ze dit niet doen, kunnen er problemen ontstaan met de belastingdienst. Daarom is het belangrijk om de wet DBA goed te begrijpen en toe te passen.
Bij de wet DBA kijkt men vooral naar hoe mensen in het echt samenwerken. Het gaat niet alleen om wat er op papier staat. De belastingdienst kijkt naar hoe de opdrachtnemer en opdrachtgever zich gedragen. Ze letten op dingen zoals wie bepaalt wanneer er gewerkt wordt en hoe het werk gedaan moet worden. Ook kijken ze of de opdrachtnemer voor meerdere opdrachtgevers werkt. Al deze dingen samen bepalen of iemand echt zelfstandig is of niet.
Als je als zzp'er wilt werken, is het belangrijk dat je je ook echt als ondernemer gedraagt. Dit betekent dat je zelf beslissingen neemt over je werk. Je bepaalt zelf wanneer en hoe je werkt. Ook zorg je voor je eigen spullen en gereedschap. Je neemt risico's, zoals het risico dat je soms geen werk hebt. En je probeert je bedrijf te laten groeien door nieuwe klanten te zoeken. Al deze dingen laten zien dat je een echte ondernemer bent en niet gewoon een werknemer.
Er zijn veel dingen die je als zzp'er kunt doen om te laten zien dat je een echte ondernemer bent.
Door al deze dingen te doen, laat je zien dat je een echte ondernemer bent, mocht de belastingdienst vragen hebben.
Als opdrachtgever is het belangrijk om geen baas te spelen over de zzp'er. Je mag wel zeggen wat het eindresultaat moet zijn, maar niet hoe de zzp'er dit moet bereiken. Laat de zzp'er zelf beslissen hoe hij of zij het werk aanpakt. Geef geen dagelijkse instructies zoals je bij een werknemer zou doen. Zo voorkom je dat er een gezagsverhouding ontstaat, wat een teken van een arbeidsrelatie zou zijn.
Behandel een zzp'er anders dan je vaste medewerkers. Nodig de zzp'er niet uit voor teamvergaderingen of bedrijfsuitjes. Geef geen bedrijfskleding of een vaste werkplek. Laat de zzp'er niet meedoen aan interne trainingen voor personeel. Door de zzp'er buiten deze dingen te houden, maak je duidelijk dat het om een externe opdrachtnemer gaat en niet om een werknemer.
Probeer niet steeds dezelfde zzp'er in te huren. Werk met verschillende zzp'ers voor vergelijkbare opdrachten. Als je altijd dezelfde persoon inhuurt, lijkt het alsof je een vaste medewerker hebt. Door af te wisselen, laat je zien dat het echt om losse opdrachten gaat. Dit helpt om aan te tonen dat er geen sprake is van een verkapt dienstverband.
Wees voorzichtig als een van je werknemers besluit om als zzp'er verder te gaan. Huur deze persoon niet meteen weer in voor dezelfde werkzaamheden. Wacht liever een tijdje voordat je met deze persoon als zzp'er gaat samenwerken. Anders lijkt het alsof er niets is veranderd en de persoon nog steeds als werknemer functioneert. Dit kan problemen opleveren met de belastingdienst.
Werk samen met zzp'ers die echt als ondernemer opereren. Let op signalen van ondernemerschap, zoals een eigen website, meerdere opdrachtgevers, en investeringen in de eigen onderneming. Hoe meer een zzp'er zich als ondernemer gedraagt, hoe kleiner de kans dat de belastingdienst de relatie als een dienstverband ziet. Dit beschermt zowel jou als opdrachtgever als de zzp'er tegen mogelijke problemen.
Als de belastingdienst ontdekt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid, kan dit grote gevolgen hebben. Je moet dan alsnog loonbelasting en sociale premies betalen. Dit kan met terugwerkende kracht gebeuren, wat betekent dat je voor meerdere jaren moet betalen. Bovendien kan de belastingdienst een boete opleggen. Deze kosten kunnen hoog oplopen en onverwacht komen, wat financiële problemen kan veroorzaken.
Schijnzelfstandigheid kan ook arbeidsrechtelijke gevolgen hebben. Als blijkt dat een zzp'er eigenlijk een werknemer is, heeft deze persoon ineens alle rechten van een werknemer. Dit betekent bijvoorbeeld recht op doorbetaling bij ziekte, vakantiedagen en ontslagbescherming. Als opdrachtgever kun je dan ineens te maken krijgen met extra verplichtingen die je niet had verwacht. Dit kan leiden tot juridische procedures en hoge kosten.
Bij schijnzelfstandigheid kunnen er ook problemen ontstaan rond pensioenen. Als blijkt dat een zzp'er eigenlijk een werknemer is, had deze persoon misschien recht op pensioenopbouw. Dit betekent dat er met terugwerkende kracht pensioenpremies betaald moeten worden. Zowel de werkgever als de werknemer moeten dan bijdragen. Dit kan leiden tot onverwachte kosten en administratieve rompslomp. Bovendien kan het pensioenfonds boetes opleggen voor het niet op tijd betalen van premies.
Het is heel belangrijk om echt ondernemerschap te stimuleren bij zzp'ers. Dit helpt om problemen met de wet DBA te voorkomen. Als opdrachtgever kun je dit doen door de zzp'er veel vrijheid te geven in hoe het werk wordt gedaan. Als zzp'er kun je laten zien dat je een echte ondernemer bent door zelf beslissingen te nemen en risico's te dragen. Door ondernemerschap te stimuleren, wordt de samenwerking duidelijker en veiliger voor beide partijen.
De wet DBA is niet altijd makkelijk toe te passen. Er is geen simpele checklist die zegt of iets wel of niet mag. Elke situatie is anders en moet apart bekeken worden. Soms lijkt iets op het eerste gezicht op schijnzelfstandigheid, maar blijkt het toch in orde te zijn. Of andersom. Daarom is het belangrijk om goed na te denken over hoe je samenwerkt en waarom je dingen op een bepaalde manier doet.
Het allerbelangrijkste is dat opdrachtgevers en zzp'ers goed samenwerken. Maak duidelijke afspraken en leg deze vast. Praat regelmatig met elkaar over hoe het gaat en of er dingen moeten veranderen. Zorg dat je allebei begrijpt wat de wet DBA inhoudt en hoe je hieraan kunt voldoen. Door te investeren in een goede samenwerking, kun je veel problemen voorkomen. Dit maakt het werken als zzp'er of met zzp'ers veel prettiger en veiliger voor iedereen.