De wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) is in 2016 ingevoerd om schijnzelfstandigheid tegen te gaan en duidelijkheid te scheppen over arbeidsrelaties tussen opdrachtgevers en zzp'ers. Het doel van de wet is om te voorkomen dat zzp'ers in feite als werknemers functioneren zonder de bijbehorende rechten en bescherming. Sommige opdrachtgevers en zzp'ers ervaren de wet echter als beperkend en zoeken naar manieren om deze te omzeilen. Dit komt vaak voort uit de wens om flexibel te blijven werken of administratieve lasten te verminderen. Het is echter belangrijk te benadrukken dat het niet naleven van de wet DBA ernstige risico's met zich meebrengt, waaronder boetes en naheffingen van de Belastingdienst.
Het gebruik van door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomsten biedt een legale manier om binnen de kaders van de wet DBA te werken. Deze contracten geven duidelijkheid over de arbeidsrelatie en bieden bescherming tegen claims van schijnzelfstandigheid. Om modelovereenkomsten correct toe te passen, is het essentieel dat de praktijk overeenkomt met wat er op papier staat. Dit betekent dat zowel opdrachtgever als zzp'er zich moeten houden aan de afspraken in de overeenkomst. Het is raadzaam om regelmatig te evalueren of de werkwijze nog steeds aansluit bij de gemaakte afspraken.
Payrolling kan voor sommige situaties een alternatief bieden voor de directe inhuur van zzp'ers. Bij payrolling neemt een payrollbedrijf de werkgeversverplichtingen over, waardoor de opdrachtgever minder risico loopt op het gebied van arbeidsrecht en sociale zekerheid. Deze constructie kan vooral geschikt zijn voor bedrijven die flexibiliteit willen behouden maar de administratieve lasten willen verminderen. Het nadeel is dat payrolling vaak duurder is dan directe inhuur en dat de zzp'er hierbij een deel van zijn zelfstandigheid inlevert.
Het oprichten van een Besloten Vennootschap (BV) kan helpen bij het creëren van meer afstand tussen opdrachtgever en freelancer. Door als zzp'er via een eigen BV te werken, ontstaat er een duidelijkere zakelijke relatie. Dit kan de schijn van een dienstverband verminderen. Het is echter geen garantie tegen schijnzelfstandigheid, aangezien de Belastingdienst kijkt naar de feitelijke werksituatie en niet alleen naar de juridische constructie. Bij de keuze voor een BV moeten zzp'ers rekening houden met hogere administratieve lasten en mogelijk verlies van bepaalde fiscale voordelen.
De Belastingdienst hanteert verschillende criteria om schijnzelfstandigheid te beoordelen. Belangrijke factoren zijn:
Om te voorkomen dat je in de valkuil van schijnzelfstandigheid trapt, is het cruciaal om als zzp'er daadwerkelijk zelfstandig te opereren. Dit betekent onder andere:
Door deze aspecten in acht te nemen, versterk je je positie als zelfstandig ondernemer en verminder je het risico op schijnzelfstandigheid.
Het niet naleven van de wet DBA kan ernstige gevolgen hebben. De Belastingdienst kan boetes opleggen en naheffingen eisen voor loonbelasting en premies. Voor bedrijven kan dit leiden tot aanzienlijke financiële schade. Daarnaast is er het risico op reputatieschade, wat kan resulteren in verlies van klanten of moeilijkheden bij het aantrekken van nieuw talent. Het is daarom van groot belang om de wet DBA serieus te nemen en compliance na te streven.
Om de wet DBA na te leven zonder flexibiliteit te verliezen, is het belangrijk om duidelijke afspraken te maken over zelfstandigheid. Leg schriftelijk vast hoe de zzp'er zijn werk zelfstandig uitvoert en welke vrijheden hij heeft in de uitvoering van opdrachten. Het bijhouden van goede documentatie over de werkwijze kan helpen bij eventuele controles. Regelmatige evaluatie van arbeidsrelaties zorgt ervoor dat beide partijen alert blijven op mogelijke verschuivingen richting een dienstverband.
De voorgestelde Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties (VBAR) is bedoeld om de huidige wet DBA te vervangen. Deze nieuwe wet zou meer duidelijkheid moeten bieden over de criteria voor zelfstandigheid. De exacte impact op huidige praktijken is nog onzeker, maar het is waarschijnlijk dat er strengere eisen komen voor het aantonen van zelfstandigheid. Het is raadzaam om de ontwikkelingen rond deze wet nauwlettend te volgen en tijdig aanpassingen te maken in de werkwijze indien nodig.
Hoewel de verleiding kan bestaan om de wet DBA te omzeilen, is het van cruciaal belang om compliant te blijven. De risico's van niet-naleving wegen niet op tegen de korte termijn voordelen van flexibiliteit. Door zorgvuldig te handelen bij de inhuur van freelancers en gebruik te maken van legale alternatieven, kunnen opdrachtgevers en zzp'ers binnen de kaders van de wet blijven werken. Het is aan te raden om professioneel advies in te winnen bij twijfel over de juiste aanpak.